Buradaki önemli soru şu; parçacık özeliği gösteren bu yapı aynı zamanda nasıl dalga özelliği gösteriyor?
Bu bilim felsefecilerinin ve daha birçok kimsenin kafasını yorduğu çok önemli bir konu. Bilim insanları daha bunu hazmedememişken şaşkınlıklarını katbe kat artıracak bir gariplikler daha karşılaştılar parçacıkları hangi delikten geçtiği, gözlemlenmeye çalışıldığında ise davranışı değişmekteydi.
Elektronların gerçekten iki delikten geçip geçmediğini tesbit etmek için deliklerden bir veya ikisine birden dedektör konuldu. Dedektörü çalıştırır çalıştırmaz elektronların Kum tanecikleri gibi yarıklardan geçip iki tane tepecik oluşturduğu ve girişim deseninin kaybolduğu görüldü. Dedektörü fişini çekip deneyi tekrarladıklarında ise inanılmayacak bir şekilde yine girişim deseni belirdi.
Diğer bir deyişle elektron parçacık gibi mi? Yoksa dalga gibi mi? Davranacağını gözlenip-gözlenmemesine göre karar vermekteydi. Kuantum mekaniğinin kalbinde yatan gariplik budur.
Gözlemcinin etkisini bir kenara bırakırsa olayları gözlemleyemeyeceğini, bir fenomenle açıklıyor ki bu da kuantum teorisini farkı kılan unsurlardan biri
Kuantum mekaniğine göre tam doğru, tam yanlış, tam şu durum, tam bu durum diye birşey yok. Ama buna rağmen, bu makro dünyada belirli şeylere sebep olur. Dolayısıyla makro dünyadaki belirli sebebe de bakarsak, detayında kuantum dünyasındaki belirsiz trend vardır.
Bir deneyde bir kutu içinde bir kedi, içinde bir mekanizma bulunan bir şişeyi bir kutuya yerleştirdik. Şişe içinde radyoaktif bir element bulunan bir mekanizmaya bağlıdır. Eğer radyoaktif element bozulursa mekanizma da devreye girer ve şişeyi patlatır. Şişeden dağılan zehirde, kediyi öldürür. Eğer element bozulmazsa kedi yaşamaya devam eder.
Bu elementin bozulma oranı %50 dir. Kuantum mekaniğine göre ölçüm yapana kadar bu iki ihtimalden biri gerçekleşmez. Diğer bir deyişle bir element üzerinde ölçüm yapılmamışsa yüzde elli bozulmuş yüzde elli bozulmamıştır. Bunun sonucu olarakta kedi %50 ölü %50 diri durumdadır. Bir ölçüm yapana kadarda kedi bu durumda kalacaktır.
Ancak ilk ölçtüğümüzde ise dalga fonksiyonu çökecek ve kedi ölü yada diri durumda olacak.
Bu konuda karşıt görüşler olmakla beraber. Schrödinger'in kedisi düşünce deneyi bize atomaltı dünyada kuantum garipliklerinin, çevremizdeki dünyayı da etkileyebileceğinin bir örneğini sunmaktadır. Aynı zamanda olasılıkları vurgular.
Yorumlar
Yorum Gönder